İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan, “TL’nin kıymetinin daima kaybedilmesine dönük bir beklentinin, bir bakış açısının bizi ihracatta da çok daha farklı bir tabloya götürmesini beklememeliyiz. Bunun yerine rekabetçi bir iktisat için enflasyonun düşmesini sağlamalıyız” dedi.
Erdal Bahçıvan, 2023 yılına dair öngörü ve beklentilerini paylaştı. Erdal Bahçıvan, “Enflasyon tıpkı 2022’de olduğu üzere 2023 yılında da ekonomimizin en temel çaba konusu olacak. Olmalı da. Zira fiyat istikrarı ve finansal istikrar bir iktisadın bel kemiğidir. Bunun sağlam tutulması gerekir” tabirlerini kullandı.
“Dünyada da enflasyon, Türkiye’de de enflasyon”
Enflasyonun, bu tesirlerden en değerlisi olarak öne çıktığını vurgulayan Bahçıvan, “Belki biz Türkiye’de o hususa alışığız lakin dünyanın birçok ülkesi enflasyonu hafızalarından, tarihlerinden silmişken enflasyonla yaşamak dünya ekonomilerinin gündemine tekrar girdi. Türkiye’yi bu şartlardan başka düşünmek mümkün değil. 2022’nin ülkemiz açısından da en değerli sorunu ne oldu diye sorulacak olursa ‘enflasyon’ diyeceğim. Yani dünyada da enflasyon, Türkiye’de de enflasyon” diye konuştu.
Bahçıvan, büyüme ve enflasyonun birbiri ile çarpıştığı bir 2022’nin yaşandığını belirterek şöyle devam etti:
“Tabii büyüme açısından baktığımız vakit her şeye karşın dünya ölçeğindeki öncü büyüme sayılarına sahip ülkelerden biri olmayı başardık. Lakin olağan ki 2022 yılının finalinde, 2021 yılındaki kadar görkemli ve etkileyici bir büyümenin olacağını söylemek çok kolay değil. Bilhassa de büyümenin karakteristiğini ve büyümenin nerelerden hisse aldığına baktığımız vakit, zati önümüzdeki aylarda bunu daha da net göreceğiz. Sanayi kesimimize bakacak olursak, endüstrimiz 2022 yılında da salgın devrinde olduğu üzere hem büyümenin hem de toplumsal hayatın en değerli aktörü olma özelliğini korudu. Bilhassa de yatırımlar noktasında uzun periyodun akabinde bir yatırım motivasyonunun ortaya çıktığını görüyoruz. Bu çok kıymetli. Bunun 2022 yılının birinci 6 ayında ziyadesiyle sürdüğünü gözlemledik.”
Bahçıvan, ihracat pazarlarında, İSO Türkiye İhracat İklimi Endeksi’nde net biçimde görüldüğü üzere; yılın sonlarına hakikat bir daralma başlasa da endüstrideki performansın bilhassa yatırım motivasyonu manasında da istihdam manasında da kendini olumlu tarafta göstermeye devam ettiğini belirtti.
“Yüksek enflasyon, yüksek büyüme ülkemizin yararına değil”
İSO Başkanı Bahçıvan, enflasyonun tıpkı 2022’de olduğu üzere 2023 yılında da iktisadın en temel çaba konusu olacağını belirterek, “Olmalı da. Zira fiyat istikrarı ve finansal istikrar bir iktisadın bel kemiğidir. Bunun sağlam tutulması gerekir. Enflasyonist bir büyümenin nitelikli ve sürdürülebilir olamayacağını her vesile ile vurguluyoruz. 2023 yılında bu çabayı kazanmalıyız. Zira son 20 yıldır elde ettiğimiz değerli kazanımlardan, bedeli düşük büyüme olsa dahi vazgeçemeyiz. Zira yüksek enflasyon, yüksek büyüme görüşü ülkemizin faydasına değil, asla kabul etmemeliyiz” dedi.
Bahçıvan, 2023’ün birinci yarısında seçim iktisadının uygulanacağı ve sonrasında seçime dönük bir sene olacağı gerçeğinin görmezden gelinemeyeceğine dikkati çekerek, bir öngörüde bulunmak için ise seçimler sonrasında nasıl bir ekonomik modelle ilerleyeceğinin görülmesi gerektiğini lisana getirdi.
Cumhuriyet’in 100. yılında da büyümenin ölçüsünden daha çok büyümenin kalitesinin çok daha önemsenmesi gerektiği vurgulayan Bahçıvan, şunları kaydetti:
“Çünkü bunu yalnızca rakamsal büyüme olarak konumlandırdığınız vakit tahminen kısa vadeli bir skor manasında bir bedel söz ediyor. Ancak o skora bakarken, asıl bizi taşıması gereken, uzun vadeli ve kalite oluşturma noktasındaki kıymetten uzaklaşıyoruz. Kalitenin temelinde de sanayi büyümesi gözetilmeli. Yani şayet orada bir kaliteden bahsediyorsak o kalite büyümesinin temelinin endüstriden beslendiği bir büyüme olması gerektiğini söylüyorum. Onun için artık 2023 ve sonrasında Türkiye büyümesinde bizi tatmin edecek ve bizi motive edecek olan asıl boyutun, kaliteli büyümenin odağındaki endüstriden gelen hissenin olduğunu, olması gerektiğini söylüyorum.
Tabii ki endüstride teknolojik ve bizim için nitelik taşıyacak olan yatırımlar hissesinin artması gerektiğinin altını çizmek gerekiyor. Aslında bizi memnun edecek olan, bizi gelecek ismine heyecanlandıracak olan o hisse. Onun için yalnızca büyüme sayılarıyla yahut kısa vadeli gelgitlerden dolayı bir şey kazandırmayacak büyüme sayılarıyla bir tablo ortaya koymanın da çok gerçek olmadığını düşünüyorum.”
“Cari açık noktasında 2022’den daha olumlu bir 2023 görebiliriz”
İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, enerji fiyatlarının Türkiye’de cari açığın oluşmasındaki en kıymetli sebep olduğunu belirterek, “Kuvvetle beklenen gelecek yıl bundan çok daha düşük bir güç faturasıyla karşı karşıya kalacağız. Yanı sıra başka emtia fiyatlarının daha aşağı hakikat iniyor olması da önemli” tabirlerini kullandı.
Türkiye’de cari açığı besleyen ithalat kalemlerindeki bu iki değerli negatif ögenin 2023’te daha yumuşak seyredeceğine işaret eden Bahçıvan, “Tabii ki ihracatta Avrupa pazarında tekrar bir sakinlik beklentisi olduğunu unutmayalım. Öbür yandan şayet turizm tarafı 2022’deki seviyeyi sürdürürse, ki beklentiler 2023 için o istikamette, ve seçim sonrasında uygulanacak olan yanlışsız ekonomik siyasetlerle tekrar bir sermaye girişi başlarsa, cari açık noktasında 2022’den daha olumlu bir 2023 görebileceğimiz fikrine sahibim” diye konuştu.
“Devalüasyonlardan beslenen bakış açısının uzun vadede bir yere taşıyamayacağını görmeliyiz”
Bahçıvan, gerçek kur endekslerine bakıldığı vakit, mevcut kurlarla Türk lirasının ziyadesiyle bir kıymet kaybı içinde olduğunu aktararak, şunları kaydetti:
“TL’nin bedelinin daima kaybedilmesine dönük bir beklentinin, bir bakış açısının bizi ihracatta da çok daha farklı bir tabloya götürmesini beklememeliyiz. Bunun yerine rekabetçi bir iktisat için enflasyonun düşmesini sağlamalıyız. Onun da ötesinde yüksek teknoloji odaklı, rekabet ögesi güçlü bir üretim modelini ekonomimizde hakim kılmalıyız. Yoksa her daim devalüasyonlardan beslenen, rekabet gücünü devalüasyondan alan bir bakış açısıyla bu işin bizi uzun vadede bir yere taşıyamayacağını görmeliyiz. Bu türlü bir beklentinin artık kırılması, ortadan kalkması gerektiğini düşünüyorum.”
“EYT konusunda orta ve uzun vadeli tesirlerini de dikkate almak gerek”
Erdal Bahçıvan, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) konusunda kısa vadeli olduğu kadar orta ve uzun vadeli tesirlerini de dikkate almak gerektiğini belirterek, “Türkiye’nin toplumsal güvenlik siyasetinde çok dikkatli olması lazım. Geçmiş yıllarda bunun acılarını maalesef çok çektik” dedi.
Sürdürülebilir olan ve kendini geliştirebilen bir toplumsal güvenlik sisteminin hem bugün çalışan insanların hem mevcut emeklilerin ve asıl yarınların garantisi gençler için çok kıymetli olduğunu vurgulayan Bahçıvan, “EYT konusunda alınacak olan kararların gelecek kuşaklar tarafından sorgulanabilecek kararlar olmaması kıymetli. Zira mevzu toplumsal güvenlik konusu olduğu vakit, yalnızca bugünün gerçekleri değil, bunun gelecek yıllara ne bedeller getireceği de düşünülmeli. EYT ile ilgili bence sorgulayacağımız en kıymetli nokta bu” sözlerini kullandı.
(AA)