Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu ARGE ünitesi KAMUAR’ın, “Halkın Enflasyonu Araştırması”nın Şubat 2023 sonuçları bugün açıklandı.
Araştırmanın gayesinin, gelirinin büyük bir kısmını besine ayırmak zorunda kalan ve enflasyona karşı müdafaasız, dar ve sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve fakirlerin karşıladığı gerçek enflasyonu ortaya koymak olarak belirtildi.
Ankara’da bulunan marketlerden sistemli olarak derlenen ve en fazla tüketilen 64 temel besin hususundan oluşan bir sepetin temel alındığı araştırmanın Şubat 2023 sonuçları ise şöyle:
“Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir besin sepeti, şubat 2023’te 389 liraya doldu”
“İktidarın faiz indirterek tetiklediği yüksek enflasyon süreci tüm süratiyle devam ediyor. Besin fiyatlarında Haziran 2020’de başlayan yükseliş ivmesi bu yıl şubat ayında da sürdü. Besin fiyatlarında şubatta bir evvelki aya nazaran yüzde 5,1 oranında artış oldu. Böylelikle besin fiyatlarındaki aralıksız artış süreci 33 aya çıktı. Besinde son bir yıllık fiyat artışı ise yüzde 136,3 olarak ölçüldü. Vatandaşlar, faiz indirimlerinin başladığı Eylül 2021’de 100 liraya satın aldığı bir besin sepetine bu yıl şubat ayında 379 lira ödemek zorunda kaldı.
Yanlış ekonomik siyasetlerin besin fiyatlarında yol açtığı artış, açlık riskini giderek daha da büyütüyor. Eylül 2021’den bu yana kamu çalışanları ve kamu emeklilerinin fiyat ve aylıkları enflasyon farkları da dâhil yüzde 141 oranında arttı. Minimum fiyattaki artış yüzde 200 oldu, emekçi ve bağımsız çalışanların emekli aylıkları ise yüzde 132,2 oranında arttı. Faiz indirimleriyle Türkiye’nin, yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği eylül ayından bu yana besin fiyatları ise yüzde 379,4 oranında arttı. Öteki bir tabirle Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir besin sepeti için bu yıl şubat ayında 389 lira ödemek gerekirken, kamu çalışanı ve emeklisinin Eylül 2021’deki 100 liralık geliri bugün 241 lira, taban ücretlininki 300 lira, personel ve bağımsız çalışan emeklisininki ise 232 lira oldu.
“Aylık fiyat artışına en büyük katkıyı et ve zerzevat fiyatlarındaki artışlar yaptı”
Şubatta, besin fiyatlarındaki artışta yağ dışındaki bütün harcama kümelerinde yaşanan yüksek oranlı artırımlar belirleyici oldu. Aylık fiyat artışına en büyük katkıyı ise et ve zerzevat fiyatlarındaki artışlar yaptı.
|
GIDA FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİM (Şubat 2023; yüzde) |
||||
|
Bir Evvelki Aya Göre |
Son İki Aylık |
Yıllık |
12 Aylık Ortalamalara Göre |
|
|
Ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna |
4,1 |
5,0 |
101,6 |
148,7 |
|
Et-Balık |
9,6 |
27,5 |
130,2 |
101,9 |
|
Süt, süt eserleri, yumurta |
2,3 |
9,1 |
116,8 |
115,2 |
|
Yağ |
1,9 |
0,1 |
62,3 |
81,3 |
|
Meyve |
0,2 |
6,0 |
156,9 |
219,4 |
|
Sebze |
10,1 |
27,0 |
272,5 |
367,9 |
|
Bakliyat |
2,4 |
4,7 |
72,9 |
101,1 |
|
Diğer |
0,7 |
4,4 |
107,3 |
113,8 |
|
Ortalama |
5,1 |
13,6 |
136,3 |
154,6 |
Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, şubatta bir evvelki aya nazaran yüzde 4,1 oranında artış kaydetti. Et ve balık kümesi fiyatlarında yüzde 9,6 oranında artış yaşanan şubat ayında süt ve süt eserleri ile yumurta kümesi fiyatları ise yüzde 2,3 oranında yükseldi. Yağ fiyatlarında ise yüzde 1,9 oranında artış oldu.
Meyve fiyatlarının yüzde 0,2 oranında arttığı şubatta zerzevat fiyatlarında, bir evvelki aya nazaran ortalama yüzde 10,1 oranında artış yaşandı.
Bakliyat fiyatlarının yüzde 2,4 arttığı şubatta, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve gibisi besin hususlarından oluşan öbür işlenmiş besin fiyatlarında ise yüzde 0,7 oranında artış kaydedildi.
“Vatandaşlar 64 besin unsurundan oluşan sepet için şubatta, bir evvelki aya nazaran yüzde 5,1 oranında daha fazla ödeme yaptı”
Böylece, vatandaşlar mevcut besin tüketim alışkanlıklarına nazaran seçilen 64 besin unsurundan oluşturulan besin sepetini satın alabilmek için şubatta, bir evvelki aya nazaran yüzde 5,1 oranında daha fazla para ödedi.
Bu yıl şubatta geçen yılın tıpkı ayına nazaran ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 101,6, et-balık fiyatlarında 130,2 süt ve süt eserleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 116,8 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine nazaran yağ fiyatları yüzde 62,3 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 156,9, zerzevat fiyatları ise yüzde 272,5 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 72,9, öteki besin fiyatları ise yüzde 107,3 oranında zamlandı.
Tarımsal girdi maliyetleri ve tarım eseri üretici fiyatlarındaki artışlar besin fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceğine işaret ediyor.
Gıda fiyatlarındaki son 12 aylık ortalama fiyatlar temel alınarak yapılan hesaplamaya nazaran ise 154,6 oranında artış yaşandı.”