2022 yılında döviz kuru ve enflasyonda rekor seviyede artışların gelmesi hayat pahalılığında artışı meydana getirirken vatandaşların geçim kasveti giderek daha da derinleşti. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İstanbul Planlama Ajansı ise aylık olarak gerçekleştirilen İstanbul Barometresi araştırmasının yıllık raporunu yayımladı.
Rapora nazaran İstanbulluların 2022’de meskendeki gündemi ekonomik sıkıntılar oldu. İstanbulluların yaklaşık yüzde 80’i ya hiç geçinemediğini ya da lakin kıt kanaat geçindiğini söyledi. Maddi yetersizliklerden ötürü tercih ettiği besinleri alamayanların oranı ise yıl boyunca yüzde 60’ın altına inmedi.
İstanbulluların gündemi ekonomi
KRT’nin haberine nazaran araştırmada İstanbullulara her ay konutta en çok ne konuştukları soruldu. İştirakçilerin yanıtları aylara nazaran incelendiğinde, ekonomik meselelerin tüm aylarda birinci sırada yer aldığı görüldü. Bir evvelki yılla karşılaştırıldığında, 2021’de Covid-19 pandemisi öne çıkarken, 2022 yılında öne çıkan husus ekonomik problemler oldu.
Evde konuşulan bahislerde ikinci sıraya elektrik ve doğalgaz artırımları yerleşti, öteki bahisler ise Covid-19, Ukrayna-Rusya savaşı, Ramazan Bayramı, konut ve kira fiyatlarındaki artış, ailevi sıkıntılar, okulların açılması ve terör saldırısı üzere bahislerin yer aldığı görüldü. Konut ve kira fiyatlarındaki artış, ikinci sırada yer alan gündemlerin üçte birini oluşturdu.
Ocak 2022’de ekonomik sıkıntılar, her iki İstanbulludan birinin gündemiyken faturalara gelen artırımlar ve yüksek enflasyonun tesiriyle Nisan ayında konuttaki gündemlerinin ekonomik problemler olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 80,4’e çıktı.
Covid-19, Kent yoksulluğu, akaryakıt artırımları…
İstanbullulara nazaran mesken içi gündemde olduğu üzere İstanbul’un gündeminde de birinci sırada ekonomik sıkıntılar yer aldı. Ocak ve Şubat ayları dışında ekonomik meseleler gündemi yıl boyunca değişmedi.
Türkiye gündeminde birinci sırada zamlar
2022 yılı elektrik ve doğalgaz faturalarına yapılan artırımlarla başladı, yüksek enflasyon ve akaryakıt artırımları ile devam etti. Ağustos ayına kadar Türkiye gündeminde birinci sırada fatura ve besin eserlerine yapılan artırımlar yer aldı. Bu gündemlerin yanı sıra KPSS sorularının sızdırılması savı ve KPSS’nin iptal edilmesi, TOKİ’nin yürüttüğü toplumsal konut projesi, Bartın’da meydana gelen maden kazası, İzmir ve Düzce merkezli iki farklı zelzelenin yaşanması ve Minimum fiyat tartışmaları da Türkiye gündeminde birinci sırada yer alan hususlar ortasında oldu.
İstanbul’un en kıymetli üç sorunu
Yıl boyunca İstanbulluların geçinme durumu, araştırma içerisinde periyodik sorularla incelendi. İştirakçilerin neredeyse yarısı yıl boyunca geçinemediğini belirtti. Türkiye’nin gündemiyle paralel bir formda Nisan ve Mayıs ayları geçimin en sıkıntı olduğunun belirtildiği aylar oldu. Şubat ve Ekim ayında öbür aylardan farklı olarak kıt kanaat geçinebildiğini belirten iştirakçilerin oranı, geçinemediğini belirten iştirakçilerden daha yüksek oldu. Kenara ek para koyduğunu belirten iştirakçilerin Ocak ayındaki oranlara en çok yaklaştığı ayın Ağustos olduğu görüldü.
Katılımcıların maddi yetersizlikten ötürü tercih ettiği besinleri alamadığını belirten iştirakçilerin düzeyi sorunun sorulduğu sekiz ay boyunca yüzde 60’ın üzerinde seyretti. Bu oranın en yüksek olduğu ayların Mayıs ve Kasım ayları olduğu görüldü. Her beş iştirakçiden üçü kâfi besine ulaşamadığı için porsiyonlarını küçülttüğünü belirtti. Bu oranın en yüksek olduğu ayın Kasım ayı olduğu görüldü.
Katılımcılara on iki ay boyunca İstanbul’un en kıymetli üç sorunu soruldu. Sığınmacılara yönelik tartışmalar yılın on ayında en değerli sorun olarak gösterildi. İkinci sorun olarak ekonomik sıkıntılar gösterildi. Ocak ve Mart aylarında ekonomik problemlerin birinci sırada geldiği görüldü.
Stres düzeyi yüzde 7’nin altına düşmedi
İstanbullulardan her ay gerilim, memnunluk ve hayat memnuniyetleri için 0 ve 10 ortasında bir puan vermeleri istendi. Gerilim puanının yıl boyunca 7’nin altına düşmediği görüldü. Bayanların gerilim düzeyi yıllık ortalama 7,9 iken erkeklerde bu düzey 7,1 olarak hesaplandı.
Katılımcıların korku durumları incelendiğinde genel ortalamanın 7,4 olduğu görüldü. Çalışmayan iştirakçilerin ortalama korku puanı 7,9 olarak ölçüldü. İş arayan iştirakçilerin dert düzeyinin ise 8,2 olduğu görüldü. Konut bayanlarının tasası ise 8,0 oldu.
Kadınların daha çok aile ortamında erkeklerin ise iş ortamında tartışmaya girdiği görüldü. Sosyoekonomik statüye nazaran değerlendirildiğinde, sosyoekonomik düzey düştükçe aile ortamındaki tartışmaların arttığı görüldü.